FORUAK ETA LIBERALISMOA

Liberalismoa Erregimen zaharrari erantzunez sortu zen. Hain zuzen, herritarren artean desberdintasunak zeuden eta maila ezberdinetan banatzen ziren.

Jainkoa guztien gainetik zegoen, erlijio katolikoa garrantzi handikoa, eta geroago erregea. Beherago burgesia, kleroa, hau da, pribilegiatuak, eta azkenik eta gehiengoa herritarrak. Antzeman zezakeen moduan egoera honek haserrea eragin zuen, denok berdinak izatea nahi zen eta horregatik sortu zen Liberalismoa.

Foruak bestalde, liberalismoaren aurkako jarrera zuen. Hau da,  pribilegioak eta bere lege propioak izatearen alde zeuden honezkero, absolutismo idea jarratzen zuten. 1. Guerra Karlista piztu zela, ondorioetako bat, liberalismoak Foruak kentzea izan zen.

1876. urtean, Alfonso XII boterean zegoela, Foruak desagertu ziren. Horrek haserrea eragin zuen Euskal Herrian eta Narafarroan, hain zuzen ere, Foruak indarrean mantentzen ziren leku bakarrak ziren.

Beraz, Espainian modernismo eta liberal ideaiak sustatzen ari zirela Eh-an bere ohiturak, ideak mantentzea nahi zuten. Kontzertu ekonomikoak, hau da, Espainia egoera larrian zegoela lan bila etortzen ziren lurralde boteretsuetara, han bazegoen lanik. Ondorioz, Euskal Herriak inmigrante asko erakarri zituen, eta hauek idei desberdinak zituzten. EH-ak bere identitatzea bereiztitasuna gartzea zuen beldur eta horregatik Nazionalismo kontzeptua azaldu zen.

Nazionalismoa, liberalismoaren aurkakoa, Foruak berrezartzea zuen abiapuntu, baita Euskal Herria autonomoa bilakatzea. Modernimoak (liberalismoa) arazoak baino ez zituen ekartzen, beraz, aldendu behar ziren.

Sabino Aranak zeregin handia izan zuen, berari esker Euskal Herria indarra hartu zuen, hain zuzen, bere dena defendatzen zuten. Hortik aurrera, ospetsuak egingo dira baina ala ere ezin izan zuten Foruak berriro ere ezartzea lortu. Liberalismo Espainia zuzentzen jarraitzen zuen eta.

Advertisements